سقفهای کاذب از آویزهای فلزی قائم، پروفیلهای اصلی افقی و در برخی از موارد پروفیلهای فرعی افقی و پوشش زیرین تشکیل می‌شود که این پوشش می‌تواند از یک نوع مصالح مانند لمبه چوبی و یا دو نوع مختلف مانند رابیتس و اندود گچ ساخته شده باشد. آویزها در سقفهای با اسکلت فلزی اعم از خرپا، طاق ضربی و یا غیر از اینها به سازه اصلی ساختمان متصل می‌گردند.

در مورد سقفهای بتن‌آرمه باید در موقع بتن‌ریزی پیش‌بینیهای لازم برای جاگذاری آویزها صورت پذیرد. در سقفهای بتنی چنانچه هنگام بتن‌ریزی آویزهای قائم تعبیه نشده باشند، می‌توان از چکشهای فشنگی برای نصب آویزها استفاده نمود. در این صورت باید نحوه عمل و نوع فشنگ مورد استفاده به تصویب دستگاه نظارت برسد.

18-3-1-1 آویزهایی که بموقع پیش‌بینی شده‌اند

برای آویزهای قائم می‌توان از مصالح زیر استفاده کرد:

الف: میلگردهای فولادی (آرماتور) به قطر حداقل 6 میلیمتر

ب:   سیمهای فولادی گالوانیزه که قطر آنها حداقل 1/3 میلیمتر باشد.

پ:   تسمه‌های فولادی زنگ‌نزن که سطح مقطع آنها حداقل 10 میلیمترمربع و ضخامت آنها حداقل 5/1میلیمتر باشد.

ت:   اگر از آویزهای فلزی دیگری به جز آویزهای مذکور در فوق استفاده شود، این آویزها از لحاظ مقاومت و ضد زنگ بودن، باید مشابه آویزهای مذکور در بندهای الف و ب و پ باشند.

تعداد آویزهای قائم در هر مترمربع و فاصله آنها از یکدیگر بستگی به نوع پوشش سقف کاذب بخصوص قابلیت تحمل و تغییر شکل آنها دارد. تعداد این آویزها متناسب با نوع سقف مشخص خواهد شد. آویزها حتی‌المقدور باید به فواصل مساوی از یکدیگر قرار گرفته، شاقولی و صاف باشند. برای اتصال آویزها به سقفهای با اسکلت فلزی، باید از پیچ و مهره یا جوش استفاده شود. اتصال به غیر از پیچ و مهره یا جوش، موقعی قابل قبول است که به تأیید دستگاه نظارت برسد. پس از جوشکاری، محل جوش باید به وسیله مواد ضد زنگ پوشانیده شود.

در سقفهایی که اسکلت چوبی دارند، اتصال آویزهای قائم به وسیله پیچ یا قلاب انجام می‌شود. پیچ و قلاب باید حداقل 50 میلیمتر در چوب وارد شوند. از وارد کردن پیچها با ضربه چکش، باید خودداری گردد.

18-3-1-2 آویزهایی که پس از ساختن سقف بتن فولادی به وسیله اتصالات فلزی یا مفتولهای فلزی به سقف متصل می‌شوند.

رعایت نکات زیر در مورد این آویزها الزامی است:

الف:  مقاومت 28 روزه بتن باید حداقل برابر 30 مگاپاسکال و ضخامت آن دست کم یکصد میلیمتر باشد.

ب:   بارهای وارد بر سقف بتن‌آرمه نباید از بار مجازی که سقف بر اساس آن محاسبه و اجرا شده است، تجاوز نماید.

پ:   قطر میله‌هایی که به کار می‌روند، باید حداقل 4/3 میلیمتر باشد و آویزها حداقل 25 میلیمتر در بتن وارد شوند.

ت:   تمام اتصالات باید مورد بازرسی واقع شوند تا از استحکام آنها اطمینان حاصل شود.

ث:   حداقل تعداد آویزها برای هر نوع سقف کاذب مطابق نقشه‌های اجرایی و توضیحات بعدی این فصل خواهد آمد.

ج:    در تیرهای باربر بتنی، اتصالات باید در سطوح جانبی و حداقل در فاصله 12 سانتیمتر از ضلع زیرین تیر، کار گذاشته شوند.

چ:    در مورد استفاده از چکشهای فشنگی (تپانچه) برای اتصال آویزها، باید از دستورات کارخانه سازنده چکشها تبعیت نمود و بخصوص این نکته را در نظر داشت که تحت هیچ شرایطی، نباید از فشنگهای مخصوص یک نوع چکش برای چکشهای دیگر استفاده شود.

ح:    فشنگها نباید در داخل سوراخهای موجود شلیک شوند.

خ:    هنگام استفاده از چکشهای فشنگی برای نصب آویز، حداقل فاصله تا لبه قطعات بتنی به نوع تپانچه و دستورات دستگاه نظارت بستگی دارد.

د:     به هنگام شلیک، ابزار را باید عمود بر سطح کار نگاه داشت.

ذ:     چون فشنگ تپانچه‌ها توسط رنگ آنها از یکدیگر متمایز می‌شوند، باید افرادی که این ابزارآلات را مورد استفاده قرار می‌دهند، به بیماری کوررنگی مبتلا نباشند.

ر:     به افراد کمتر از 18 سال، نباید اجازه استفاده از این ابزارها داده شود.

ز:     در موقع کار برای اجتناب از حوادث ناشی از کمانه کردن یا شکستن و یا برگشت میخها، به جز فرد مسئول و کمک او، نباید افراد دیگری در محدوده شلیک حضور داشته باشند. این افراد باید به وسایل ایمنی مجهز باشند.

18-3-1-3 پروفیلهای اصلی و فرعی افقی

بسته به اینکه پروفیلهای اصلی و فرعی از چه مصالحی باشند، دو حالت متمایز مشخص می‌گردد.

الف:  چنانچه جنس پروفیلهای اصلی و فرعی افقی از فولاد یا فولاد گالوانیزه باشد باید:

       1-    سطح مقطع این پروفیلها توسط دستگاه نظارت تعیین گردد، ولی حداقل مقاومت این مقاطع برای پروفیلهای اصلی و فرعی به ترتیب نباید از مقاومت آرماتور به قطر 10 و 6 میلیمتر کمتر باشد.

       2-    در محل برخورد سقف کاذب به دیوار، توصیه می‌گردد که حداقل از یک نبشی 2×20×20 استفاده شود.

ب:   چنانچه جنس پروفیلهای اصلی و فرعی از آلومینیوم، چوب یا سایر مصالح باشد:

       1-    در صورتی که در مورد پروفیلهای اصلی و فرعی به جای فولاد از چهارتراش چوبی استفاده می‌شود، چوب مورد نظر باید از نوع چوب نراد خارجی (روسی یا مشابه) باشد. ابعاد قطعات چوبی یاد شده برای قطعات اصلی و فرعی، حداقل و به ترتیب برابر 6×4 و یا 4×4 سانتیمتر خواهد بود.

       2-    در خصوص استفاده از آلومینیوم و یا سایر مصالح نیز ابعاد پروفیلها بستگی به محاسبات انجام شده دارد، ولی به هر حال مقاومت پروفیلهای اصلی و فرعی از هر لحاظ، نباید به ترتیب از مقاومت میلگردهای فولادی نمره 10 و 6 کمتر باشد.

علاوه بر نکات فوق سقفهای کاذب باید در مقابل نیروهای جانبی مقاوم بوده و چنانچه تأسیسات حرارتی نظیر کانال و لوله در زیر سقف اصلی قرار می‌گیرند (حد فاصل سقف اصلی و سقف کاذب)، ایجاد درز انبساط در اطراف سقف به منظور تأمین جا برای تغییر مکانهای حرارتی، ضروری است. چنانچه برای سقف کاذب دریچه بازدید در نظر گرفته شده باشد، باید این دریچه با دقت کافی و در محل مناسب ایجاد گردد.

18-3-1-4 پوشش زیرین سقف کاذب

الف:  رابیتس

       در مورد رابیتس چنانچه در ملات ماسه سیمان استفاده می‌شود، توصیه می‌گردد رابیتس از نوع فولاد سیاه و اگر از ملات گچ استفاده می‌شود، بهتر است رابیتس از نوع گالوانیزه باشد. رابیتس باید در فواصل معین به وسیله مفتول مناسب به آهن‌بندی بسته شود، به قسمی که هیچ‌گونه برجستگی یا فرورفتگی در سطوح تمام شده دیده نشود. فاصله پروفیلهای اصلی از یکدیگر چنانچه از رابیتس نمره 2 استفاده می‌شود، باید حداکثر برابر 35 سانتیمتر و در مورد استفاده از رابیتس نمره 3 این فاصله حداکثر برابر 50 سانتیمتر می‌باشد. برای بستن پروفیلهای فرعی افقی به پروفیلهای اصلی و اتصال رابیتس به پروفیلهای فرعی، از مفتول دولای سیمی به قطر حداقل 7/0 میلیمتر استفاده می‌شود. تعداد آویزهای قائم این نوع پوشش در هر مترمربع حداقل 3 عدد می‌باشد. به علاوه نکات مذکور در 18-3-1-1 و 18-3-1-2 و 18-3-1-3 نیز باید رعایت گردند.

ب:   کانتکس

       تمام نکات فنی ذکر شده در مورد رابیتس از لحاظ آویزها، پروفیلهای اصلی و فرعی افقی، فواصل و حداقل ابعاد، در مورد کانتکس نیز صادق است. چنانچه در نقشه‌های اجرایی طریقه خاصی برای جلوگیری از آسیب‌رسانی موریانه و یا سایر حشرات مزاحم به کانتکس پیش‌بینی نشده باشد، در این صورت باید روی حصیر کانتکس، دوغاب گچ و یا آهک بریزند، به قسمی که این دوغاب تمام سطح را پوشانده و قشر نازکی بر روی کانتکس تشکیل دهد.

پ:   لمبه آلومینیوم

       در این پوشش مراحل اجرای کار به شرح زیر است:

       1-    پروفیلهای ناودانی آلومینیوم را در ارتفاع سقف کاذب به دیوارها وصل می‌کنند.

       2-    تسمه‌های آویز را که از جنس فولاد گالوانیزه است، به سقف متصل می‌نمایند. فاصله این آویزها در امتداد ورقهای لمبه، حداکثر 20/1 متر و در جهت عمود بر ورقهای مذکور، حداکثر برابر 35/1 متر می‌باشد. هر تسمه مجهز به یک بست قابل تنظیم[1] می‌باشد.

       3-    پروفیلهای ناودانی گالوانیزه را به تسمه‌ها وصل می‌کنند. فاصله این پروفیلها از یکدیگر، حداکثر 20/1 متر است و فاصله اولین پروفیل تا دیوار، نباید از 30 سانتیمتر تجاوز نماید.

       4-    قطعات لمبه آلومینیوم طوری به سقف وصل می‌شود که یک سر آن در داخل ناودانی چسبیده به دیوار و سر دیگر آن در ناودانی متصل به آویزها قرار می‌گیرند.

       5-    نکات مذکور در 18-3-1-1 و 18-3-1-2 و 18-3-1-3، باید در مورد این پوشش نیز رعایت گردد.

ت:   لمبه چوبی

       اجرای کار در مورد این پوشش به شرح زیر است:

       1-    قبل از اجرای لمبه‌کوبی، باید دور سقف را با چهارتراش مناسب، کلاف‌کشی و تراز کرد.

       2-    قطعات باربر افقی فرعی را باید از چوب و قطعات باربر اصلی را از پروفیل فولادی یا چهارتراش چوبی، تهیه و به آویزهای از پیش نصب شده متصل نمود.

       3-    لمبه‌ها را که از قبل تهیه شده است، باید با چسب و میخ به چهارتراشها متصل کرد.

       لازم به یادآوری است که باید لمبه‌ها را با ماشین لمبه‌زنی و یا به طرق دیگر که به صورت فاق و زبانه داخل یکدیگر شوند، آماده نمود، به طوری که چفتها نمایان باشند. وجود چفت برای آنست که در مواقع انقباض، لبه درزها به صورت نامناسبی درنیایند. چوب مورد مصرف در لمبه‌ها، باید چوب نراد خارجی (روسی یا مشابه) باشد. حداقل تعداد آویزها در هر مترمربع 3 عدد می‌باشد، به علاوه رعایت نکات مذکور در 18-3-1-1 و 18-3-1-2 و 18-3-1-3 الزامی است.

ث:   قطعات پیش‌ساخته گچی

       ابتدا باید در کنار دیوار در ارتفاع تعیین شده برای سقف کاذب نبشیهای آلومینیوم را نصب کرده و پس از نصب سیمهای آویز گالوانیزه به سقف و وصل قطعات سپری آلومینیوم، قطعات سقف پیش‌ساخته گچی را در داخل آنها قرار داد. ابعاد سپری و سیمها برابر نقشه کارخانه سازنده و با تأیید دستگاه نظارت می‌باشد. تعداد آویزها در هر مترمربع حداقل 3 عدد و نکات یاد شده در18-3-1-1 و 18-3-1-2 و 18-3-1-3، لازم‌الاجرا می‌باشد.

ج:    ورقهای آزبست و سیمان صاف

       صرف نظر از ابعاد ورقهای آزبست و سیمان که تولید می‌شود، بنا به ملاحظات استاتیکی ابعاد این ورقها که در سقف کاذب به کار می‌رود، اکثراً 125×60 و یا 100×60 سانتیمتر می‌باشند. به منظور نصب این ورقها ابتدا یک شبکه متعامد از چوب روسی به شکل سپری یا سپری فولادی، اعم از توخالی یا توپر در محل مورد نظر اجرا می‌شود. در کناره‌ها به جای قطعات سپری یاد شده، از نبشی با همان جنس استفاده می‌شود و پس از آن ورقها را روی سپری قرار داده و در قسمت فوقانی آن بسته به این که جنس سپریها از پروفیل توپر یا توخالی فولادی یا چوبی باشد، به فواصل 30 سانتیمتر یک عدد پیچ خودکار و یا پیچ و مهره مناسب با واشر و یا پیچ چوب با واشر مخصوص به کار می‌رود. ابعاد و تعداد آویزها با محاسبه مشخص می‌شود.

چ:    انواع آکوستیک

       آکوستیکها به دو گروه معمولی و نسوز تقسیم می‌شوند.

       1-    آکوستیک معمولی

              در مورد این آکوستیک قطعات باربر افقی از چوب نراد خارجی (روسی یا مشابه) بوده و قطعات باربر اصلی می‌توانند از پروفیل فولادی یا چهارتراش چوبی باشند. برای نصب آکوستیک باید میخ همرنگ با آکوستیک و چسب مناسب به کار برده شود. در پیرامون سقف کاذب اجرا شده، یک نبشی آلومینیوم به دیوار نصب می‌گردد.

       2-    آکوستیک نسوز

              قطعات باربر اصلی و فرعی افقی در مورد آکوستیک نسوز، پروفیل آلومینیوم است. در تمام انواع آکوستیک در هر مترمربع، حداقل 3 عدد آویز مورد نیاز است. برای نصب انواع آکوستیک، باید مندرجات ردیفهای 18-3-1-1 و 18-3-1-2 و 18-3-1-3 رعایت گردد.